Ίσως
ο αντιπροσωπευτικότερος ποιητής των αφροαμερικανών. Ο Martin
Luther King
της
ποίησης όπως χαρακτηρίστηκε κάποτε, ο άνθρωπος που έγραψε σθεναρά για τις φυλετικές
διακρίσεις και την αιώνια παράνοια που σαπίζει την λευκή φυλή εναντίον των
μαύρων. Δεν λέει να βγει απ’ το μυαλό μου εκείνη η γυναίκα όταν πέρσι στις πορείες
εναντίων των μπάτσων που πυροβολούσαν κατά βούληση στην Αμερική απλά ύποπτες
φάτσες, δεν, λέω… έγραφα… να βγει απ’ το μυαλό μου εκείνο το πλακάτ που
κρατούσε κι έγραφε: «Δεν πιστεύω πως διαμαρτύρομαι για αυτά τα σκατά εν έτη
2016». Η ρατσιστική παράνοια θα συνεχιστεί όπως και να ‘χει στις απανταχού
χώρες τούτου του «ευνοϊκού» πλανήτη όπου διαιωνίζεται σαν γαμημένος καρκίνος το
ανθρώπινο είδος κι ο Langston Hughes - για τον οποίο γράφω απ’ την αρχή του
κειμένου - αν ζούσε σήμερα θα βρισκόταν στην πρώτη γραμμή με την πένα και το
σώμα του. Από μικρός βίωσε στο πετσί του τον ρατσισμό όταν με τα χίλια ζόρια
και ύστερα από επίμονες μάχες της μητέρας του κατάφερε να γίνει δεκτός σε
σχολείο λευκών για να πάρει την απαραίτητη μόρφωση. Αυτό που πήρε ήταν το
ασίγαστο μίσος, δασκάλων, συμμαθητών και λοιπών καθαρμάτων που περιτριγύριζαν
θρανία, έδρες και τα σαρκία τους δίπλα απ’ τον μικρό Langston προσπαθώντας να τσακίσουν την προσωπικότητά του. Καταφύγιό
του η ποίηση όπου στα γυμνασιακά του χρόνια ξεκίνησε να γράφει ανελλιπώς
στίχους, δοκιμάζοντας τις αντοχές των μολυβιών. Κάπου εκεί θα δημοσιεύσει και
τα πρώτα του ποιήματα στην σχολική εφημερίδα «Κουκουβάγια του Καμπαναριού». Το τραίνο
που τον ταξίδεψε σε εκείνα τα χρόνια για να επισκεφθεί τον πατέρα του στο
Μεξικό έμελλε να σφυρίξει καθοριστικά για το υπόλοιπο της ζωής πάνω στις λέξεις
αλλά και στο βιός του. Θα γράψει αέναα για τα βάσανα των αφροαμερικανών μέσα
από μια ελπιδοφόρα διαμαρτυρία, θα μιλήσει με πόνο για τα ανθρώπινα δικαιώματα,
τη φτώχεια και όλα εκείνα που μάστιζαν την φυλή του. Θα συνδεθεί φιλικά με την Nina Simone
η
οποία θα μελοποιήσει ποιήματά του όπως το υπέροχο Backlash Blues (σε ένα
επόμενο post θα πιάσουμε και το συγκεκριμένο), θα
κυκλοφορήσει jazz δίσκους όπως το εξαιρετικό The Weary
Blues, με την βοήθεια των Charles Mingus και Leonard Feather, θα ταξιδέψει μέχρι
τη Σοβιετική Ένωση συνειδητοποιώντας την «ανικανότητα» του κομμουνισμού αποτυπώνοντας
τις εμπειρίες του στο αυτοβιογραφικό του βιβλίο «The
Big Sea».
Είναι άξιο απορίας πως αυτός ο σημαντικότατος ποιητής δεν έχει μεταφραστεί στα
ελληνικά εκτός από κάποιες αποσπασματικές παρουσίες του που έχουμε βρει σε
λογοτεχνικά περιοδικά, sites και ανθολογίες.
Βιβλίο του πάντως μεταφρασμένο δεν υπάρχει στην αγορά. Το Life is
Fine που ασχολούμαστε εδώ πέρα κυκλοφόρησε το
1949 στην ποιητική του συλλογή «One Way Ticket»
και σε μετάφραση Γιώτας Παναγιώτου κυλάει κάπως έτσι.
Η Ζωή είναι Ωραία
Κατέβηκα
στο ποτάμι
άραξα
κάτω στην όχθη.
Προσπάθησα
να σκεφτώ μα δεν τα κατάφερα
έτσι
απλώς πήδηξα μέσα και βυθίστηκα.
Ανέβηκα
μια φορά κι ούρλιαξα!
Ανέβηκα
μια δεύτερη κι έκλαψα!
Κι
αν αυτό το νερό δεν ήταν στ’ αλήθεια τόσο κρύο
ίσως
και να’ χα βουλιάξει
ίσως
και να’ χα πεθάνει.
Μα
έκανε τόσο κρύο σ’ εκείνο το νερό! Έκανε τόσο κρύο!
Πήρα
τον ανελκυστήρα
ανέβηκα
δεκάξι ορόφους πάνω απ’ το χώμα
θυμήθηκα
το μωρό μου
και
σκέφτηκα πως από ‘κει, θα μπορούσα να πηδήξω κάτω.
Στάθηκα
εκεί κι ούρλιαξα!
Στάθηκα
εκεί κι έκλαψα!
Κι
αν δεν ήταν στ’ αλήθεια τόσο ψηλά
ίσως
και να’ χα πηδήξει
ίσως
και να ’χα πεθάνει.
Μα
ήταν τόσο ψηλά εκεί πάνω! Ήταν τόσο ψηλά!
Αφού
όμως είμ’ ακόμα εδώ ζωντανός,
μου
φαίνεται πως θα συνεχίσω να ζω.
Θα
μπορούσα να είχα πεθάνει για την αγάπη
μα
εγώ γεννήθηκα για να ζω.
Παρόλο
που μπορεί να μ’ ακούσεις να ουρλιάζω
και
να με δεις να κλαίω
εγώ
θα ’μαι αλύγιστος, γλυκό μου μωρό,
σαν
θα με δεις ποτέ να πεθαίνω.
Η
ζωή είν’ ωραία! Ωραία σαν κρασί! Η ζωή είναι ωραία!
………………………………………………………….
